Stowarzyszenie Dzieci Wojny w Polsce

Oddział Pomorski

80-287 Gdańsk                                        ul. Heleny Marusarzówny 2/45

Mieszkańców Czarlina, Klukowej Huty oraz Władze Lokalne

uprzejmie zawiadamiamy, że z okazji zbliżającej się rocznicy powołania jesienią 1939 roku w Czarlinie, gm. Sulęczyno w gospodarstwie Jana Gierszewskiego i Stanisława Gierszewskiego Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Kaszubski” rodzina Małgorzaty Hinca z Gierszewskich i Jarosława Hinca wspólnie z Zespołem ds. Upamiętniania Etosu TOW „Gryf Pomorski” reprezentowanego przez Stanisława Ucińskiego postanowili ulicy prowadzącej od tzw. drogi „Jura” do gospodarstwa Hinców (nr 88) nadać nazwę: ZAŁOŻYCIELI GRYFA.

        Historyczna droga „Jura” (pseud. por. J. Dambka - dowódcy „Gryfa”) prowadziła od Czarlina do Klukowej Huty.

      Nasza rodzina Hinców pragnie poinformować, że ulica im. ZAŁOŻYCIELI GRYFA znajduje się w całości w obrębie naszego rodzinnego gospodarstwa. Nazwa ulicy będzie upamiętnieniem rodzin z Czarlina i Klukowej Huty, które poczynając od pierwszych dni września 1939 roku z narażeniem własnego życia niosły wszechstronną pomoc kwaterującym tam żołnierzom „Gryfa”.

KRÓTKA HISTORIA POWOŁANIA W CZARLINIE

TOW „GRYF KASZUBSKI”

       Zaraz po napaści Niemiec i Rosji Sowieckiej na Polskę we wrześniu 1939 r. do walki z najeźdźcami stanęli również Kaszubi. W Czarlinie gm. Sulęczyno kaszubscy patrioci związani głównie ze Stronnictwem Narodowym powołali Tajną Organizację Wojskową „Gryf Kaszubski”. Zebranie organizacyjne miało miejsce w gospodarstwie Józefa i Jana Gierszewskich. W tym historycznym zebraniu założycielskim uczestniczyło pięć osób:

                - Józef Dambek – nauczyciel, porucznik Wojska Polskiego, wraz z ppłk. Ludwikiem Muzyczką twórca Tajnego                                                         Związku   Strzeleckiego i Dywersji Pozafrontowej,

 - Józef Gierszewski i Jan Gierszewski - rolnicy z Czarlina, członkowie Stronnictwa Narodowego,

 - Klemens Bronk z Czarlina – miejscowy przewodniczący Stronnictwa Narodowego,

    - Bronisław Brunka ze Stężyckiej Huty - do wojny wójt gminy Stężyca.

    Powołana w Czarlinie TOW „Gryf Kaszubski”, utworzona na bazie zalążka przedwojennej konspiracji Związku Strzeleckiego i sieci Dywersji Pozafrontowej,

przystąpiła do walki z wrogami już we wrześniu 1939 r., a ramy organizacyjne i statut otrzymała w grudniu 1939 r.

    Założyciele nadali Tajnej Organizacji Wojskowej znak heraldyczny Gryfa, który  symbolizując siłę lwa oraz potęgę lotu orła, z dawien dawna był godłem Kaszub i całego Pomorza. Organizacja, wg ustaleń na zebraniu założycielskim, powołała też kapelana; pierwszym został ks. Ignacy Chmurzyński.

        TOW „Gryf Kaszubski” głosił program aktywnej walki bojowej i propagandowej

z okupantem w celu wyzwolenia Ojczyzny i Kościoła Św. Po objęciu działaniem całego Pomorza z Toruniem i Bydgoszczą przemianowany na „Gryf Pomorski” rozsławił Kaszuby i w okresie okupacji niemieckiej był symbolem walczącego Pomorza.

    Założycieli Tajnej Organizacji Wojskowej z Czarlina wymordowała skrytobójczo Polskojęzyczna Grupa Gestapo przemianowana po 1945 r. na UB. Na jej czele stanął Hans Kassner vel Jan Kaszubowski (Henryk Kassner, Heinrich Kassner) – inspektor gdańskiego Gestapo, kat Pomorza.

      Pomiędzy NKWD i Gestapo na wysokich szczeblach istniała cały czas ścisła współpraca skierowana przeciwko Polsce. Marszałek Konstanty Rokossowski, szef NKWD na Polskę, 17 kwietnia 1945 r. w Szczecinie awansował Jana Kaszubowskiego - Hansa Kessnera do stopnia kapitana NKWD.

Rodzony brat Rokossowskiego pracował całą wojnę w Kripo - niemieckiej policji kryminalnej.

    Po awansie Jan Kaszubowski, były inspektor gdańskiego Gestapo, kierował Wojewódzkim Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego (UB) do połowy 1947 roku, kiedy to Bolesław Bierut po wizycie w Kościerzynie zabrał go do Warszawy i uczynił swoim osobistym doradcą.

     Polskojęzyczna grupa Gestapo została powołana  w okresie wielkiej przyjaźni Hitlera i Stalina w Gdańsku 1935 r. przez Alberta Forstera - gauleitera tzw. Prowincji Gdańsk Prusy Zachodnie oraz przez Bolesława Bieruta - płk. NKWD i zarazem agenta Gestapo w celu podważenia Traktatu Wersalskiego i likwidacji m.in. Państwa Polskiego. Był to okres tworzenia przez A. Forstera i B. Bieruta zbrodniczego paktu nazwanego w sierpniu 1939 roku Paktem Ribbentrop-Mołotow.

Polskojęzyczna Grupa Gestapo wymordowała skrytobójczo założycieli „Gryfa” w następującej kolejności:

-         por. Józef Dambek - dowódca „Gryfa” zamordowany 4 marca 1944 r. w Sikorzynie

-         Józef Gierszewski z Czarlina zamordowany w Stutthofie pod koniec wojny,

-         Jan Gierszewski z Czarlina i Bronisław Brunka ze Stężyckiej Huty

aresztowani zostali 24 maja 1944 r. o godz. 12:00 w południe, następnie umieszczono ich

w remizie strażackiej w Szymbarku, skąd 25 maja doprowadzono do przygotowanego wcześniej dołu i strzałem z bliskiej odległości w tył głowy zabito i wrzucono do wspólnego dołu śmierci.

    Zbrodnią tą kierowali Jan Szalewski i inspektor gdańskiego Gestapo Jan Kaszubowski – najbliżsi współpracownicy B. Bieruta i K. Rokossowskiego.

    W tej samej zbrodniczej akcji, w Szymbarku, zostali zamordowni jeszcze:

  -    Franciszek Hoeft z Sikorzyna

-         Leon Lipski z Nowej Sikorskiej Huty

-         Antoni Dułak z Sikorzyna

-         Józef Jankowski ze Stężycy

-         Stanisław Patoka z Dubowa k. Stężycy

-         Leon Hinca z Szymbarka

-         Franciszek Chrapkowski ze Skorzewa

-         Franciszek Hetmański ze Skorzyna

        Klemens Bronk – cudem uniknął śmierci z rąk Polskojęzycznej Grupy Gestapo.

Jako niewygodny świadek, był do końca wojny intensywnie przez nią poszukiwany. Jako jedyny spośród założycieli „Gryfa Kaszubskiego” przeżył wojnę i przekazał świadectwo o bohaterskiej walce żołnierzy „Gryfa” oraz potwierdził okoliczności zbrodniczej działalności Polskojęzycznej Grupy Gestapo na Pomorzu.